لیست استاندارد های برق

مطلب زیر دقیقا طبق کتاب استانداردهای برق، مبحث ۱۳ و  مجموعه استانداردهای صنعت برق ایران نوشته شده است. اگر شما کارشناس برق هستید ولی هنوز زیر و بم استانداردهای برق را نمیدانید و یا میخواهید با تمامی استانداردهای تاسیسات برق و ابزارهای آن و همچنین استانداردهای ایمنی آشنا شوید، خواندن مطلب را به شدت پیشنهاد میدهیم.

انواع استاندارد برق در جهان میتوان به موارد زیر اشاره کرد;

1. استاندارد برق IEC – مخفف (International Electrotechnical Commission)
2. استاندارد DIN مخفف 
3. استاندارد ANSI مخفف ( American National Standard Institute)
4. استاندارد برق BSI
5. استاندارد UNI
6. استاندارد GOST 
7. استاندارد JISC 
8. استاندارد برق IEEE مخفف  ( Institute of Electrical and Electronics Engineers)
9. استاندارد NEC  مخفف (National Electrical Code)
10. استاندارد  UL  مخفف  (UnderWriters Laboratories)
11. استاندارد ایمنی برق GS 
12. استاندارد  برق اروپا (CE-Conformité Européenne)

استانداردهای IEC از مهم ترین استانداردهای برق:

IEC 60038: ولتاژهای استاندارد
IEC 60051: اقدامات مستقیم در خصوص تجهیزات اندازه گیری الکترونیکی آنالوگ و لوازم جانبی
IEC 60071-1: هماهنگی عایقی – تعاریف، اصول و قواعد
IEC 60076-1: ترانسفورماتور های قدرت – کلیات
IEC 60076-2: ترانسفورماتورهای قدرت – افزایش دما برای ترانسفورماتور غوطهور در مایع (ترانسفورماتورهای روغنی)
IEC 60076-3: ترانسفورماتورهای قدرت – سطح عایقی و آزمایشهای دی الکتریک
IEC 60076-5: ترانسفورماتورهای قدرت – قابلیت تحمل اتصال کوتاه
IEC 60076-7: ترانسفورماتورهای قدرت – راهنمای بارگذاری برای ترانسفورماتورهای قدرت روغنی
IEC 60076-10: ترانسفورماتورهای قدرت – تعیین سطح صدا
IEC 60076-11: ترانسفورماتورهای قدرت – ترانسفورماتورهای نوع خشک
IEC 60076-12: ترانسفورماتورهای قدرت – راهنمای بارگذاری ترانسفورماتور قدرت نوع خشک
IEC 60146-1-1: مبدل های نیمههادی – الزامات عمومی و مبدلهای با کموتاسیون خط – مشخصات نیازهای اساسی
IEC 60255-1: رله های اندازهگیری و تجهیزات حفاظتی – الزامات مشترک
IEC 60269-1: فیوزهای فشار ضعیف – الزامات عمومی
IEC 60269-2: فیوزهای فشار ضعیف – الزامات تکمیلی فیوزها برای استفاده توسط افراد مجاز (عمدتاً فیوزهای با کاربرد صنعتی) – نمونههایی از سیستم های استاندارد شده فیوزهای A تا K
IEC 60282-1: فیوزهای فشار قوی – فیوزهای محدودکننده جریان
IEC 60287-1-1: کابلهای برق – محاسبه مقادیر جریان نامی – معادلات مقادیر جریان نامی (۱۰۰% ضریب بار) و محاسبه تلفات – کلیات
IEC 60364-1: تأسیسات الکتریکی فشار ضعیف – اصول بنیادی، ارزیابی ویژگیهای کلی، تعاریف
IEC 60364-4-41: تأسیسات الکتریکی فشار ضعیف – حفاظت برای ایمنی – حفاظت در مقابل شوک الکتریکی
IEC 60364-4-42: تأسیسات الکتریکی فشار ضعیف – حفاظت برای ایمنی – حفاظت در مقابل اثرات حرارتی

IEC 60364-5-51: تاسیسات الکتریکی فشار ضعیف – انتخاب و نصب تجهیزات الکتریکی – قوانین کلی
IEC 60364-5-52 تاسیسات الکتریکی فشار ضعیف – انتخاب و نصب تجهیزات الکتریکی – سیستم های سیم کشی
IEC 60364-5-53 تاسیسات الکتریکی فشار ضعیف – انتخاب و نصب تجهیزات الکتریکی – جداسازی، کلیدزنی و کنترل
IEC 60364-5-54 تاسیسات الکتریکی فشار ضعیف – انتخاب و نصب تجهیزات الکتریکی – آرایش های زمین و هادی های حفاظتی
استاندارد IEC 60364-5-55: تاسیسات الکتریکی فشار ضعیف – انتخاب و نصب تجهیزات الکتریکی – سایر تجهیزات
استاندارد IEC 60364- :تاسیسات الکتریکی فشار ضعیف – بازرسی
IEC 60364-7-701: تاسیسات الکتریکی فشار ضعیف – نیازمندی های تاسیسات یا مکان های خاص – مکان های حاوی حمام یا دوش
IEC 60364-7-702: تاسیسات الکتریکی فشار ضعیف – نیازمندی های تاسیسات یا مکان های خاص – استخرهای شنا و فواره ها  به طور کلی، این متن به استانداردهای مربوط به تاسیسات الکتریکی فشار ضعیف و نحوه انتخاب و نصب تجهیزات مختلف براساس نوع کاربری مکان پرداخته است.

IEC 60364-7-703: الزامات فنی برای تاسیسات الکتریکی فشار ضعیف در اتاق‌ها و کابین‌های حاوی گرم‌کننده‌های سونا
IEC 60364-7-704: الزامات فنی برای تاسیسات الکتریکی فشار ضعیف در مکان‌های ساخت و ساز و تخریب
IEC 60364-7-705: الزامات فنی برای تاسیسات الکتریکی فشار ضعیف در مکان‌های کشاورزی و باغبانی
IEC 60364-7-706: الزامات فنی برای تاسیسات الکتریکی فشار ضعیف در مکان‌های با جابه‌جایی محدود
IEC 60364-7-708: الزامات فنی برای تاسیسات الکتریکی فشار ضعیف در پارک کاروان‌ها، پارک‌های تفریحی و مکان‌های مشابه
IEC 60364-7-709: الزامات فنی برای تاسیسات الکتریکی فشار ضعیف در اسکله‌ها و مکان‌های مشابه
IEC 60364-7-710: الزامات فنی برای تاسیسات الکتریکی فشار ضعیف در اماکن پزشکی
IEC 60364-7-711: الزامات فنی برای تاسیسات الکتریکی فشار ضعیف در نمایشگاه‌ها و غرفه‌ها
IEC 60364-7-712: الزامات فنی برای تاسیسات الکتریکی فشار ضعیف در سیستم‌های تغذیه برق خورشیدی (PV)
IEC 60364-7-713: الزامات فنی برای تاسیسات الکتریکی فشار ضعیف در مبلمان
IEC 60364-7-714: الزامات فنی برای تاسیسات الکتریکی فشار ضعیف در تاسیسات روشنایی خارجی
IEC 60364-7-715: الزامات فنی برای تاسیسات الکتریکی فشار ضعیف در تاسیسات روشنایی ولتاژ خیلی پایین
IEC 60364-7-717: الزامات فنی برای تاسیسات الکتریکی فشار ضعیف در واحدهای موبایل و قابل حمل
IEC 60364-7-718: الزامات فنی برای تاسیسات الکتریکی فشار ضعیف در امکانات همگانی و محل‌های کار
IEC 60364-7-721: الزامات فنی برای تاسیسات الکتریکی فشار ضعیف در کاروان‌ها و کاروان‌های موتوری
IEC 60364-7-722: الزامات فنی برای تاسیسات الکتریکی فشار ضعیف در عملیات بهره‌برداری یا تعمیر و نگهداری گذرگاه‌ها

اهداف اصلی استاندارد برق IEC

از مهم ترین استانداردهای برق، استاندارد IEC است، توسعه استانداردهای بین‌المللی IEC با همکاری متخصصان از سراسر جهان، استانداردهایی را تدوین می‌کند که به عنوان مرجعی برای طراحی، تولید و آزمایش محصولات الکتریکی و الکترونیکی مورد استفاده قرار می‌گیرند.
ترویج همکاری بین‌المللی: این سازمان با ایجاد یک بستر برای همکاری بین متخصصان از کشورهای مختلف، به ارتقاء دانش فنی و توسعه فناوری‌های نوین کمک می‌کند.
تضمین ایمنی و کیفیت: استانداردهای IEC به منظور تضمین ایمنی، قابلیت اطمینان و کیفیت محصولات الکتریکی و الکترونیکی تدوین شده‌اند.
تسهیل تجارت جهانی: با ایجاد یک زبان مشترک فنی، استانداردهای IEC به کاهش موانع تجاری و تسهیل تجارت جهانی کمک می‌کنند.

استاندارد IP (Ingress Protection)

یکی دیگر از استانداردهای برق، استاندارد IP (Ingress Protection) است که به طور گسترده برای مشخص کردن میزان مقاومت تجهیزات الکتریکی در برابر نفوذ آب و سایر عوامل محیطی مورد استفاده قرار می‌گیرد. این استاندارد با درجه‌بندی دو رقمی میزان محافظت را نشان می‌دهد. رقم اول از سمت راست، درجه محافظت در برابر ورود اجسام خارجی و گرد و غبار به محصول را مشخص می‌کند، و رقم دوم، درجه محافظت در برابر نفوذ آب را نشان می‌دهد.

به عنوان مثال، یک محصول با رده IP65 نشان می‌دهد که کاملاً در برابر گرد و غبار محافظت شده (رقم ۶) و همچنین در برابر جریان آب از هر جهت محافظت شده است (رقم ۵). این درجه‌بندی استاندارد به طور گسترده در صنایع مختلف مانند الکترونیک، ساخت و ساز و حمل و نقل مورد استفاده قرار می‌گیرد تا میزان مقاومت تجهیزات در برابر شرایط محیطی سخت را مشخص کند.

 استاندارد برق ANSI

 استاندارد برق ANSI، یک موضوع واقعاً مهم و خرفه ای است! این سازمان آمریکایی غیرانتفاعی، با نام موسسه ملی استاندارد آمریکا شناخته می‌شود ، وظیفه نظارت بر صدور مجوزهای استاندارد برای خدمات ، محصولات ، عملکرد کارکنان و فرآیندهای کاری را بر عهده دارد.

اما این موسسه تنها به استاندارد سازی در داخل آمریکا بسنده نمی‌کند. آنها همچنین استانداردهای بین‌المللی را با استانداردهای آمریکایی همسو می‌کنند. این کار باعث جهانی‌تر شدن استانداردهای تدوین شده در ایالات متحده می‌شود و همخوانی بیشتری را در سطح جهانی ایجاد می‌کند.

به طور خلاصه ، ANSI یک موسسه بسیار مهم و تأثیرگذار در زمینه استاندارد سازی است که نقش مهمی در همگام سازی استانداردها در آمریکا و سطح جهانی ایفا می‌کند. این کار باعث بهبود کیفیت محصولات و خدمات و افزایش ایمنی و کارآیی در بسیاری از صنایع می‌شود.

استاندارد  برق ANSI C2: این استاندارد مربوط به ایمنی الکتریکی برای مصرف‌کنندگان و تجهیزات برقی است.

استاندارد ANSI C37: این استاندارد مربوط به اتصال، قطع و کنترل تجهیزات برقی است.

استاندارد ANSI C62: این استاندارد مربوط به محافظت و حفاظت در برابر تبدیل‌های ضربه‌ای در شبکه‌های برق است.

استاندارد برق ANSI C84: این استاندارد مربوط به نگهداری و نصب تجهیزات و محصولات برقی است.

استاندارد ANSI C95: این استاندارد مربوط به میدان‌های الکترومغناطیسی و تأثیرات آن بر انسان است.

استاندارد ANSI C119: این استاندارد مربوط به تجهیزات و کابل‌های توزیع برق است.

استاندارد ANSI C136: این استاندارد مربوط به نورپردازی خیابان‌ها و محیط‌های بیرونی است.

استاندارد DIN (VDE-verbrand der elektrotechnik)

انجمن برق، الکترونیک و فناوری اطلاعات (VDE-verbrand der elektrotechnik) یک سازمان بین‌المللی است که مسئولیت تست، تطابق با استانداردها و صدور گواهینامه برای تجهیزات و محصولات برقی را بر عهده دارد. این سازمان تنها استانداردهای برق مرتبط با پروژه‌های الکتریکی را منتشر می‌کند. استاندارد VDE از نوع متریک است و به همین دلیل در ایران کاربرد گسترده‌ای دارد.

مهم‌ترین مقررات VDE در زمینه ایمنی در مهندسی برق، مربوط به جریان و ولتاژ خطرناک و پنج قانون اساسی ایمنی است که در جدول زیر آمده است:

مطلب مرتبط: نماد و شماتیک برق

استاندارد ایمنی برق GS

GS یک نشان استاندارد ایمنی برق است که در آلمان و برخی کشورهای اروپایی دیگر مورد استفاده قرار می‌گیرد. این نشان نشان‌دهنده این است که محصولاتی که آن را دارند، مطابق با استانداردهای ایمنی مشخصی که توسط سازمان‌ها و نهادهای ذی‌صلاح تعیین شده است، آزمایش و ارزیابی شده‌اند.

استفاده از علامت GS به مصرف‌کنندگان اطمینان می‌دهد که محصول ایمن و با کیفیت بالا است و با الزامات ایمنی خاصی که در آزمون‌های جامع اعمال می‌شود، انطباق دارد. این بدان معنی است که این محصولات از استانداردهای ایمنی مورد تأیید برخوردارند و مصرف‌کننده می‌تواند با اطمینان خاطر آن‌ها را استفاده کند.

استاندارد برق ملی ایران

استاندارد برق ملی ایران، استاندارد ISIRI (Institute of Standards and Industrial Research of Iran) است. مهمترین استانداردها شامل ISIRI 607 برای ایمنی تجهیزات الکتریکی و ISIRI 816 برای روش‌های اندازه‌گیری و واحدهای اندازه‌گیری الکتریکی می‌باشد.  برخی از مهم‌ترین ویژگی‌های این استاندارد عبارتند از:

شناسایی و تدوین استانداردهای ملی ایران در زمینه تجهیزات، تأسیسات و سیستم‌های برقی.
تطابق این استانداردها با استانداردهای بین‌المللی مانند IEC، CENELEC و IEEE.
الزامات فنی، ایمنی و بهداشتی برای طراحی، ساخت، نصب و بهره‌برداری از تجهیزات برقی در ایران.
شناسایی و تعیین سطح کیفیت و ایمنی مورد قبول محصولات برقی تولید داخل و وارداتی.
ارائه دستورالعمل‌های اجرایی و نظارتی به منظور اطمینان از رعایت استانداردها در صنعت برق کشور.
بنابراین، استاندارد ISIRI به عنوان مرجع رسمی و معتبر در تدوین و اجرای الزامات فنی و ایمنی در صنعت برق ایران شناخته می‌شود.

جمع بندی در مورد استانداردهای برق

به عنوان یک جمع بندی کوتاه در مورد استاندارد های برق، میتوان گفت که استاندارد های برقی مجموعه ای از قوانین و راهنماهای فنی هستند که برای حفاظت از ایمنی عمومی، پایداری شبکه برق و کارایی انرژی تدوین شده اند. این استاندارد ها در زمینه های مختلفی از جمله وسایل برقی، سیم کشی، تاسیسات الکتریکی و حفاظت در برابر برق گرفتگی تعریف شده اند. رعایت این استاندارد ها توسط متخصصان و بهره برداران شبکه برق، نقش مهمی در پیشگیری از حوادث و ارتقای کیفیت و ایمنی خدمات برق ایفا می کند.