همه چیز در مورد موتور کولر آبی (دینام کولر آبی چیست)
موتور کولر آبی، که اغلب به آن دینام هم گفته میشود، قلب تپنده این دستگاه است. وظیفه موتور کولر آبی این است که انرژی الکتریکی را به انرژی مکانیکی حرکتی تبدیل کند. این نیروی مکانیکی از طریق تسمه به پروانه (فن) کولر منتقل شده و باعث چرخش آن میشود. پیش می آید که دینام کولر آبی دچار مشکل میشود که در این صورت باید تعمیر یا تعویض شود. در ادامه به طور مفصل در مورد مشخصات موتور کولر آبی، قدرت دینام، راهنمای خرید موتور و دینام کولر توضیح داده ایم.
نحوه کار موتور کولر آبی چگونه است؟
موتور کولر آبی یک موتور الکتریکی تک‌فاز القایی است که با دریافت جریان الکتریکی، یک میدان مغناطیسی دوار ایجاد می‌کند. این میدان مغناطیسی باعث چرخش روتور (قسمت متحرک موتور) میشود. در مطلبی جداگانه در مورد نحوه کار کولر آبی توضیحاتی داده ایم. اما در ادامه فقط به موتور یا همان دینام کولر آبی پرداخته ایم. ببیند دوستان مروتور از طریق یک محور به پروانه (فن) کولر متصل است و با چرخش روتور، پروانه نیز به حرکت درآمده و هوا را به داخل کولر می‌کشد و پس از عبور از پوشال‌های مرطوب، آن را به عنوان هوای خنک به محیط منتقل می‌کند. موتورهای کولر آبی معمولاً دارای دو یا چند سیم‌پیچ برای ایجاد سرعت‌های مختلف چرخش هستند که توسط کلید تنظیم سرعت کنترل می‌شوند.
ویژگی های موتور کولر آبی چیست؟
دینام‌های کولر آبی را می‌توان بر اساس فاز (تک فاز یا سه فاز)، توان (اسب بخار)، نوع جریان (AC، DC، یا یونیورسال AC/DC)، و نحوه راه اندازی دسته‌بندی کرد. دینام‌های تک فاز عموماً در مصارف خانگی و دینام‌های سه فاز در کاربردهای صنعتی و کولرهای آبی پرقدرت مورد استفاده قرار می‌گیرند. در ایران، رایج‌ترین نوع دینام‌های به کار رفته در کولرهای آبی خانگی، الکتروموتورهای AC تک فاز هستند. هنگام تهیه الکتروموتورهای AC، باید توجه داشت که این موتورها خود به دو گروه تقسیم می‌شوند. به طور کلی موتور کولرهای آبی خانگی تک فاز یا سه فاز ( اکثرا تک فاز) و دو سرعته بوده و دارای دو دور کند و دور تند است.
نحوه تشخیص قدرت موتور کولر آبی:
تشخیص دقیق قدرت موتور کولر آبی معمولاً از طریق بررسی برچسب مشخصات فنی (پلاک) نصب شده بر روی بدنه موتور امکان‌پذیر است. این برچسب شامل اطلاعات مهمی از جمله توان موتور (معمولاً بر حسب اسب بخار یا وات)، ولتاژ، جریان، دور در دقیقه (RPM)، و گاهی اوقات ظرفیت خازن (در موتورهای خازن‌دار) می‌باشد. برای تشخیص قدرت، به دنبال مقدار “Power” یا “توان” بگردید که معمولاً با واحد HP (اسب بخار) یا W (وات) ذکر میشود.
موتورهای کولر آبی بر اساس قدرتشان نیز دسته‌بندی می‌شوند که معمولاً شامل ۱/۴، ۱/۳، ۱/۲ و ۳/۴ اسب بخار هستند و بسته به ظرفیت هوادهی کولر انتخاب می‌شوند. یکی از پرفروش ترین موتورهای کولر آبی، موتور ۱/۳، ۱/۲ اسب بخار است.
مطلب مرتبط: مقدار مصرف برق کولر آبی را بخوانید. قطعا برای شما کاربردی خواهد بود.
قدرت موتور کولر ابی ۳۵۰۰:
کولرهای آبی با ظرفیت ۳۵۰۰ CFM (فوت مکعب در دقیقه) معمولاً از موتورهایی با قدرت حدود ۱/۳ تا ۱/۲ اسب بخار استفاده می‌کنند. این بازه قدرت برای ایجاد جریان هوای مناسب و عملکرد بهینه کولر در این ظرفیت طراحی شده است. انتخاب دقیق قدرت موتور بستگی به طراحی خاص کولر و الزامات فنی آن دارد، اما به طور کلی در این محدوده قرار می‌گیرد.
دور موتور کولر آبی چقدر است؟
دور موتور کولر آبی معمولاً بسته به طراحی و نوع موتور متفاوت است، اما اغلب در محدوده 900 تا ۱۵۰۰ دور در دقیقه (RPM) قرار دارد. موتورهای تک‌فاز القایی که در کولرهای آبی استفاده می‌شوند، معمولاً دارای دو یا چند سرعت (دور کند و دور تند) هستند که توسط کلید تنظیم سرعت کنترل می‌شوند. مقدار دقیق دور موتور برای هر سرعت معمولاً بر روی پلاک مشخصات فنی موتور درج شده است.
انواع دینام کولر آبی در ایران
انواع دینام کولر آبی از نظر جریان
- الکتروموتورهای جریان مستقیم (DC)
- الکتروموتورهای جریان متناوب (AC)
- الکتروموتورهای یونیورسال (AC/DC)
موتورهای خازن دار:
در این موتورها از یک یا چند خازن برای ایجاد گشتاور اولیه و بهبود عملکرد استفاده میشود که منجر به راندمان بالاتر و صدای کمتری می‌گردد.
موتورهای بدون خازن (سیم‌پیچ مقاومتی):
این موتورها برای راه اندازی از اختلاف مقاومت سیم‌پیچ‌ها استفاده می‌کنند و معمولاً در توان‌های پایین‌تر به کار می‌روند.
تفاوت موتور کولر خازن دار و بدون خازن چیست؟
موتورهای کولر آبی خازن‌دار برای راه اندازی و ایجاد گشتاور اولیه از خازن استفاده می‌کنند. این خازن به سیم‌پیچ راه‌انداز کمک کرده و باعث میشود موتور نرم‌تر و با جریان کمتری شروع به کار کند. در مقابل، موتورهای بدون خازن (یا سیم‌پیچ مقاومتی) برای ایجاد گشتاور اولیه از اختلاف مقاومت بین سیم‌پیچ اصلی و راه‌انداز استفاده می‌کنند. موتورهای خازن‌دار معمولاً راندمان بالاتری دارند، صدای کمتری تولید می‌کنند و طول عمر بیشتری نسبت به موتورهای بدون خازن دارند.
دینام‌های کولر آبی موتوژن
دینام‌های کولر آبی موتوژن به عنوان یکی از برترین برندهای موتور کولر در ایران شناخته می‌شوند و با بازدهی و راندمان بالا، حاصل بیش از نیم قرن فعالیت این شرکت در زمینه تولید این تجهیزات هستند. شرکت موتوژن تبریز، الکتروموتورهای کولری خود را در تنوع گسترده‌ای شامل دینام‌های تک فاز و سه فاز، و همچنین موتورهای با خازن دائم کار یا سیم‌پیچ راه‌انداز تولید و عرضه می‌کند. در کنار موتوژن، شرکت الکتروژن نیز یکی دیگر از تولیدکنندگان مطرح موتور کولر آبی در ایران به شمار می‌رود.
مشخصات موتور کولر ۳/۴ موتوژن
موتور کولر آبی با قدرت ۳/۴ اسب بخار ساخت شرکت موتوژن، یکی از پرکاربردترین موتورها در کولرهای آبی با ظرفیت متوسط به شمار می‌رود. مشخصات دقیق این موتور شامل ولتاژ (معمولاً ۲۲۰ ولت)، جریان (بسته به سرعت)، دور موتور (معمولاً دو سرعت با مقادیر مشخص RPM)، کلاس عایقی و درجه حفاظت می‌باشد که تمامی این اطلاعات بر روی پلاک مشخصات فنی موتور درج شده است. این موتورها به دلیل کیفیت ساخت و عملکرد قابل اعتماد، از محبوبیت بالایی برخوردارند.
انواع موتور از نظر توان
| نوع کولر | توان موتور |
| ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ فوت مکعب بر دقیقه | یک چهارم اسب بخار |
| ۳۵۰۰ تا ۴۰۰۰ فوت مکعب بر دقیقه | یک سوم اسب بخار |
| ۴۵۰۰ تا ۵۰۰۰ فوت مکعب بر دقیقه | یک دوم اسب بخار |
| ۷۰۰۰ فوت مکعب بر دقیقه | سه چهارم اسب بخار |
دینام کولر ۱/۲:
این مدل موتور کولر آبی برای کولرهای ۴۵۰۰ و ۵۰۰۰ مناسب است و نیازی به خازن برای راه اندازی ندارد. دینام کولر ۱/۲ با سیم پیچ اصلی راه اندازی و مورد استفاده قرار می گیرد. کارکرد مکانیکی این دینام کولرها مانند سایر مدل ها به صورت بلبرینگی است. بلبرینگ با کیفیت و مناسب در برابر رطوبت داخل کولر و گرد و خاک، مقاوم است تا صدای دینام کولر آبی را به حداقل برساند. دینام کولر ۱/۲ دارای دو سرعت است که دور کند آن، دارای ۱۲۴ کیلو وات و ۲/۵ آمپر و ۹۵۰ دور در دقیقه می باشد. دور تند آن دارای ۰.۳۷ کیلو وات و ۴.۴۷ آمپر و ۱۴۲۵ دور در دقیقه می باشد.
دینام کولر ۱/۳:
این مدل کوچکترین سایز الکتروموتور کولر های آبی است و برای کولر های با سایز ۳۰۰۰ و ۳۵۰۰ مناسب است. این مدل الکتروموتور کولر های آبی خازن ندارند. در این مدل سایز موتور کولر دارای خازن راه انداز دو سرعته است: دور کند دارای ویژگی های ۰.۱۸ کیلو وات و ۲.۹ آمپر ۹۵۰ دور در دقیقه می باشد. دور تند دارای ویژگی های ۰.۵۵ کیلو وات و ۵.۵ آمپر ۱۴۲۵ دور در دقیقه می باشد. اندازه پولی استفاده شده باید با سایز موتور کولر متناسب باشد.
دینام کولر ۳/۴:
این مدل موتور کولر قوی ترین نوع در بین دینام کولر های دیگر می باشد. این کولر ها حدوداً ۳۰ لیتر بر ساعت آب مصرف می کنند. این نوع دینام کولر ها خازن راه انداز دارند. خازن اختلاف فاز لازم جهت راه اندازی موتور را به وجود می آورد. موتور با ظرفیت ۳/۴ اسب بخار، بهترین انتخاب برای کولر های با ظرفیت بالا برای خنک کردن محیط های بزرگ است.
Com در موتور کولر چیست؟
اصطلاح “Com” در موتور کولر آبی به ترمینال یا نقطه اتصال “Common” اشاره دارد. در موتورهای تک‌فاز القایی که در کولرهای آبی استفاده می‌شوند، سیم‌پیچ‌ها (اصلی و راه‌انداز) در یک نقطه مشترک به هم متصل می‌شوند که این نقطه، ترمینال Com نامیده میشود. این ترمینال معمولاً به یکی از سیم‌های منبع تغذیه (فاز یا نول) متصل می‌گردد و نقش اساسی در نحوه سیم‌کشی و عملکرد موتور دارد.
وزن موتور کولر آبی چقدر است؟
وزن موتور کولر آبی بسته به قدرت، ابعاد و جنس مواد به کار رفته در ساخت آن متغیر است. موتورهای با قدرت کمتر معمولاً وزن کمتری دارند، در حالی که موتورهای قوی‌تر و بزرگ‌تر وزن بیشتری خواهند داشت. به طور تقریبی، وزن یک موتور کولر آبی با قدرت ۱/۳ اسب بخار ممکن است بین ۵ تا ۷ کیلوگرم باشد، و موتورهای با قدرت بالاتر می‌توانند تا ۱۰ کیلوگرم یا بیشتر وزن داشته باشند. وزن موتور در هنگام نصب و جابجایی کولر اهمیت دارد.
چه موتوری برای کولر آبی بخرم؟
انتخاب موتور مناسب برای کولر آبی به چند عامل مهم بستگی دارد:
۱. ظرفیت کولر آبی شما (CFM):
کولرهای کوچک (تا ۳۵۰۰ CFM): معمولاً از موتورهای با قدرت ۱/۴ یا ۱/۳ اسب بخار استفاده می‌کنند.
کولرهای متوسط (۴۰۰۰ تا ۶۰۰۰ CFM): به موتورهای با قدرت ۱/۲ اسب بخار نیاز دارند.
کولرهای بزرگ (بالای ۷۰۰۰ CFM): معمولاً از موتورهای با قدرت ۳/۴ اسب بخار یا بیشتر استفاده می‌کنند (و ممکن است سه فاز باشند).
۲. نوع موتور:
موتور خازن دار: این نوع موتور راندمان بالاتری دارد، صدای کمتری تولید می‌کند و طول عمر بیشتری دارد. توصیه میشود اگر قصد تعویض موتور را دارید، به سراغ موتورهای خازن دار بروید.
موتور بدون خازن (سیم‌پیچ مقاومتی): این موتورها معمولاً ارزان‌تر هستند اما راندمان پایین‌تری دارند و زودتر مستهلک می‌شوند. اگر موتور قبلی شما از این نوع بوده و عملکرد مناسبی نداشته، بهتر است به فکر ارتقا به مدل خازن دار باشید.
راستی در راهنمای خرید کولر آبی، توضیحات جامع تری داده ایم. اگر قصد خرید کولر دارید، به این پست سر بزنید.
۳. برند دینام کولر آبی:
برندهای معتبری مانند موتوژن و الکتروژن در ایران موتورهای با کیفیت و بادوامی تولید می‌کنند. انتخاب این برندها می‌تواند خیال شما را از بابت کیفیت و طول عمر موتور راحت کند.
۴. تک فاز یا سه فاز:
برای مصارف خانگی، موتورهای تک فاز مناسب هستند و اکثر کولرهای آبی خانگی از این نوع موتور استفاده می‌کنند.
موتورهای سه فاز بیشتر برای مصارف صنعتی و کولرهای آبی بسیار بزرگ با توان بالا کاربرد دارند و نیاز به سیم‌کشی سه فاز دارند.
۵. سرعت موتور:
اکثر موتورهای کولر آبی دارای دو سرعت (تند و کند) هستند که توسط کلید تنظیم سرعت کولر کنترل می‌شوند. هنگام خرید موتور جدید، مطمئن شوید که قابلیت پشتیبانی از دو سرعت را داشته باشد.
- اجزای دینام کولری
- سیم پیچ استاتور
- پره‌های خنک‌کننده سر روتور
- ورقه‌های هسته استاتور
- بوش موتور
- روتور با پوشش روی
- محور موتور
- بدنه لعاب‌کاری شده
- حلقه‌های اتصال کوتاه قفس‌ها روتور با جنس آلومینیوم
- استاتور روکش شده با لعاب سخت
- روزنه‌های محوری روتور برای تهویه مناسب روتور
- روزنه‌های بدنه استاتور برای تهویه بهتر موتور کولر آبی
- پایه الکتروموتور
- درپوش آلومینیومی
- ورقه‌های هسته استاتور که نسبت به هم عایق شده‌اند
- پلاتین و صفحه کلید
- کلاهگ گردگیر با محافظ انتهایی(این کلاهک از جنس روی است)
- لاستیک لرزه‌گیر
- قسمت متحرک مربوط به کلید گریز از مرکز
- بست فلزی نگهدارنده موتور به پایه
انواع برند دینام کولر آبی
موتوژن (MOTOJEN):
یکی از قدیمی‌ترین و معتبرترین برندهای تولید کننده الکتروموتور در ایران است. موتورهای کولر آبی موتوژن به کیفیت ساخت بالا، راندمان مناسب و طول عمر طولانی مشهور هستند. تنوع محصولات این شرکت شامل موتورهای تک فاز و سه فاز، با خازن و بدون خازن، و در توان‌های مختلف برای انواع کولرهای آبی خانگی و صنعتی می‌باشد.
الکتروژن (ELECTROGEN):
این برند نیز از تولیدکنندگان مطرح موتور کولر آبی در ایران به شمار می‌رود. موتورهای الکتروژن به دلیل کیفیت قابل قبول در کنار قیمت رقابتی، سهم قابل توجهی از بازار را به خود اختصاص داده‌اند. این شرکت نیز مدل‌های متنوعی از موتورهای تک فاز را برای کولرهای آبی خانگی در توان‌های مختلف عرضه می‌کند.
توان تک (Tavan Tak):
یکی دیگر از برندهای ایرانی فعال در زمینه تولید الکتروموتورهای صنعتی و خانگی، از جمله موتورهای کولر آبی است. محصولات توان تک نیز به کیفیت و کارایی مناسب شناخته می‌شوند و در بازار ایران موجود هستند.
این سه برند از جمله شناخته‌شده‌ترین و پرطرفدارترین تولیدکنندگان موتور کولر آبی در ایران هستند و معمولاً انتخاب از میان محصولات این شرکت‌ها می‌تواند تضمین‌کننده کیفیت و عملکرد مطلوب باشد. هنگام خرید، علاوه بر برند، به مشخصات فنی موتور از جمله توان (اسب بخار)، نوع (خازن‌دار یا بدون خازن)، و دور موتور مناسب با کولر آبی خود توجه کنید.
به گفته ویکی پیدا موتور کولرهای آبی از نوع قفس سنجابی‌اند که راه‌انداز خازنی یا مقاومتی دارند و دو-دور هستند. دور موتور در این کولرها در حدود ۱۰۰۰ (در دور کند) و ۱۵۰۰ دور بر دقیقه (در دور تند) است که در هر کدام به ترتیب جریانی حدود ۱ و ۶٫۵ آمپر مصرف می‌کند.
برای انتخاب بهترین موتور کولر ، مراحل زیر را دنبال کنید:
- مشخص کنید کولر آبی شما چه ظرفیتی دارد. این اطلاعات معمولاً روی بدنه کولر یا دفترچه راهنمای آن درج شده است.
- موتور قبلی خود را بررسی کنید. به دنبال برچسب مشخصات فنی (پلاک) روی موتور بگردید و اطلاعاتی مانند قدرت (اسب بخار)، نوع موتور (خازن دار یا بدون خازن)، تک فاز یا سه فاز بودن و برند آن را یادداشت کنید.
- با توجه به ظرفیت کولر و نوع موتور قبلی، موتور جدید را انتخاب کنید. اگر موتور قبلی بدون خازن بوده و مشکل داشته‌اید، ارتقا به موتور خازن دار را در نظر بگیرید.
- از برندهای معتبر خرید کنید. موتوژن و الکتروژن گزینه‌های خوبی در بازار ایران هستند.
- مطمئن شوید که موتور جدید از نظر ابعاد و نحوه نصب با کولر شما سازگار است.
- کولر ۷۰۰۰ فوت مکعب بر دقیقه، سه چهارم اسب بخار قدرت دارد.
- کولر ۴۵۰۰ تا ۵۰۰۰ فوت مکعب بر دقیقه یک دوم اسب بخار قدرت دارد.
- کولر ۳۵۰۰ تا ۴۰۰۰ فوت مکعب بر دقیقه یک سوم اسب بخار قدرت دارد.
- کولر ۲۵۰۰ تا ۳۰۰۰ فوت مکعب، دارای یک چهارم اسب بخار توان است.
به طور خلاصه، برای اکثر کولرهای آبی خانگی با ظرفیت متوسط، یک موتور تک فاز خازن دار با قدرت ۱/۲ اسب بخار از برندهای معتبر مانند موتوژن یا الکتروژن می‌تواند انتخاب مناسبی باشد. با این حال، حتماً به ظرفیت دقیق کولر خود و مشخصات موتور قبلی توجه کنید. در صورت تردید، می‌توانید با یک تعمیرکار متخصص کولر آبی مشورت کنید. اکنون اگر در مورد مشخصات و ویژگی های موتور کولر آبی یا همان دینام سوالی دارید از ما بپرسید.
