تاسیسات برقی فشار ضعیف و جریان ضعیف چیست؟
بدون شک امروزه تاسیسات برقی فشار ضعیف و جریان ضعیف در ساختمان ها اهمیت بالایی دارد. با افزایش استفاده از تجهیزات برقی و الکترونیکی در ساختمان‌ها، طراحی و اجرای صحیح این سیستم ها اهمیت بسزایی پیدا کرده است. در ادامه از شما دعوت می‌کنیم با ما همراه باشید تا هر آنچه لازم است از تاسیسات فشار ضعیف و تا سیسات جریان ضعیف بدانید، برایتان به صورت کامل توضیح دهیم.
تاسیسات برقی فشار ضعیف چیست؟
تاسیسات فشار ضعیف یا سیستم‌های برق ولتاژ پایین (Low Voltage – LV) به سیستم‌هایی اطلاق می‌شود که ولتاژ آنها کمتر از ۱۰۰۰ ولت است و برای کاربردهای مختلفی از جمله خانگی، تجاری و صنعتی کوچک استفاده می‌شوند. در ایران، ولتاژ استاندارد برای برق خانگی ۲۳۰ ولت و برای سیستم‌های سه‌فاز ۴۰۰ ولت است.
اجزای اصلی تاسیسات برقی فشار ضعیف
- تابلو برق فشار ضعیف: این تابلوها برای توزیع و کنترل برق در ولتاژهای پایین استفاده می‌شوند و شامل اجزایی مانند فیوزها، قطع‌کننده‌های مدار و شینه‌ها هستند.
- کابل‌ها و سیم‌ها: برای انتقال برق از منبع به مصرف‌کننده‌ها استفاده می‌شوند و باید دارای عایق مناسب برای جلوگیری از خطرات الکتریکی باشند.
- تجهیزات حفاظتی: شامل فیوزها و قطع‌کننده‌های مدار که برای محافظت از سیستم در برابر اضافه‌بار و اتصال کوتاه استفاده می‌شوند.
کاربردهای تاسیسات برقی فشار ضعیف
- خانگی: تامین برق برای وسایل خانگی مانند لامپ‌ها، تلویزیون‌ها و یخچال‌ها.
- تجاری: استفاده در فروشگاه‌ها، دفاتر و ساختمان‌های تجاری برای تامین برق تجهیزات اداری و روشنایی.
- صنعتی کوچک: تامین برق برای ماشین‌آلات و تجهیزات کوچک در کارگاه‌ها و کارخانه‌های کوچک.
استانداردهای کابل‌های تاسیسات برقی فشار ضعیف و نحوه انتخاب صحیح آنها
کابل‌های فشار ضعیف (Low Voltage Cables) به عنوان یکی از اجزای حیاتی در سیستم‌های الکتریکی، نقش مهمی در انتقال برق ایفا می‌کنند. این کابل‌ها برای ولتاژهای پایین‌تر از ۱۰۰۰ ولت طراحی شده‌اند و در کاربردهای مختلفی از جمله تأسیسات ساختمانی، صنعتی و تجاری مورد استفاده قرار می‌گیرند.
استانداردهای مختلفی برای کابل‌های فشار ضعیف وجود دارد که به منظور تضمین کیفیت و ایمنی آنها تدوین شده‌اند. برخی از مهم‌ترین این استانداردها عبارتند از استانداردهای ملی ایران (ISIRI)، استانداردهای بین‌المللی (IEC)، استانداردهای DIN VDE و استانداردهای بریتانیایی (BS).
انتخاب کابل‌های فشار ضعیف مناسب نیازمند توجه به چندین عامل مهم است. اولین گام در انتخاب کابل، تعیین نوع کاربرد آن است. کابل‌های فشار ضعیف برای کاربردهای مختلفی از جمله تأسیسات ساختمانی، صنعتی و تجاری طراحی شده‌اند. جنس هادی‌های کابل‌های فشار ضعیف معمولاً از مس یا آلومینیوم ساخته می‌شوند. مس به دلیل هدایت الکتریکی بالا و مقاومت مکانیکی مناسب، گزینه‌ای ایده‌آل برای بسیاری از کاربردها است.
آلومینیوم نیز به دلیل وزن کمتر و هزینه پایین‌تر، در برخی موارد مورد استفاده قرار می‌گیرد. عایق کابل‌های فشار ضعیف معمولاً از موادی مانند PVC یا XLPE ساخته می‌شود. PVC به دلیل مقاومت خوب و قیمت مناسب، یکی از پرکاربردترین مواد عایق است. XLPE نیز به دلیل مقاومت بیشتر در برابر حرارت و شرایط محیطی سخت، در برخی کاربردها ترجیح داده می‌شود.
سطح مقطع کابل باید بر اساس جریان الکتریکی مورد نیاز و طول کابل انتخاب شود. سطح مقطع بزرگتر به معنای ظرفیت جریان بالاتر و کاهش افت ولتاژ است. شرایط محیطی مانند دما، رطوبت و احتمال وجود مواد شیمیایی نیز باید در انتخاب کابل مد نظر قرار گیرد. برای مثال، در محیط‌های با دمای بالا، کابل‌های با عایق مقاوم به حرارت مانند XLPE مناسب‌تر هستند.
تاسیسات برقی جریان ضعیف چیست؟
تاسیسات جریان ضعیف یا سیستم‌های برق ولتاژ بسیار پایین (Extra Low Voltage – ELV) به سیستم‌هایی اطلاق می‌شود که ولتاژ کاری آنها به اندازه کافی پایین است تا احتمال بروز خطر برای انسان‌ها و تجهیزات الکترونیکی کم باشد. گفتنی است که این سیستم‌ها معمولاً برای انتقال اطلاعات، کنترل و مانیتورینگ استفاده می‌شوند و ولتاژ آنها معمولاً کمتر از ۵۰ ولت AC یا ۱۲۰ ولت DC می‌باشد.
کاربردهای تاسیسات برقی جریان ضعیف
- تجاری: استفاده در فروشگاه‌ها، دفاتر و ساختمان‌های تجاری برای تامین امنیت و ارتباطات.
- اداری: استفاده در دفاتر و ساختمان‌های اداری برای مدیریت و کنترل تردد و ارتباطات.
- بیمارستانی: استفاده در بیمارستان‌ها برای سیستم‌های احضار پرستار و نظارت تصویری.
- مسکونی: استفاده در ساختمان‌های مسکونی برای سیستم‌های اعلام حریق و کنترل تردد.
اجزای اصلی تاسیسات برقی جریان ضعیف
- سیستم‌های نظارت تصویری (CCTV): برای نظارت و امنیت محیط‌های مختلف.
- سیستم‌های اعلام حریق: برای تشخیص و اعلام وقوع حریق در ساختمان‌ها.
- سیستم‌های کنترل تردد: جهت مدیریت و کنترل ورود و خروج افراد به ساختمان‌ها.
- سیستم‌های تلفن تحت شبکه (VoIP): جهت ارتباطات صوتی و تصویری از طریق شبکه‌های اینترنتی.
- سیستم‌های وایرلس اکسس پوینت: برای فراهم کردن دسترسی به شبکه‌های بی‌سیم.
- سیستم‌های توزیع صوت و پیج: برای پخش صوت و پیام‌رسانی در محیط‌های مختلف.
آموزشگاه مهندسی ساختمان برای شما برقکاران عزیز، دوره‌ای با عنوان طراحی تاسیسات برقی فشار ضعیف و جریان ضعیف مخصوص برقکاران را به صورت جامع و با کیفیت بسیار بالا، تهیه کرده است تا با صفر تا صد طراحی تاسیسات برقی فشار ضعیف و جریان ضعیف، آشنا شوید. اگر درمورد این دوره آموزشی سوالی دارید، با شماره ۸۸۸۳۱۰۲۱-۰۲۱ تماس بگیرید تا از مشاوره رایگان ما بهره‌مند شوید.
انواع سیستم‌های برقی از نظر میزان ولتاژ
سیستم‌های برقی بر اساس میزان ولتاژ به دسته‌های مختلفی تقسیم می‌شوند. این دسته‌بندی‌ها برای کاربردهای مختلفی از جمله خانگی، صنعتی و تجاری استفاده می‌شوند. در این مقاله، به بررسی انواع سیستم‌های برقی از نظر میزان ولتاژ می‌پردازیم.
- سیستم‌های فشار ضعیف (Low Voltage – LV): سیستم‌های فشار ضعیف معمولاً برای کاربردهای خانگی و تجاری کوچک استفاده می‌شوند. ولتاژ این سیستم‌ها معمولاً بین ۱۰۰ تا ۲۴۰ ولت است. در ایران، ولتاژ استاندارد برای برق خانگی ۲۳۰ ولت است.
- سیستم‌های فشار متوسط (Medium Voltage – MV): سیستم‌های فشار متوسط برای کاربردهای صنعتی و تجاری بزرگتر استفاده می‌شوند. ولتاژ این سیستم‌ها معمولاً بین ۱ کیلوولت تا ۳۶ کیلوولت است. این سیستم‌ها برای انتقال برق به فواصل متوسط و توزیع برق در مناطق صنعتی استفاده می‌شوند.
- سیستم‌های فشار قوی (High Voltage – HV): سیستم‌های فشار قوی برای انتقال برق به فواصل طولانی و توزیع برق در مناطق وسیع استفاده می‌شوند. ولتاژ این سیستم‌ها معمولاً بین ۳۶ کیلوولت تا ۲۳۰ کیلوولت است و برای انتقال برق از نیروگاه‌ها به پست‌های توزیع مورد استفاده قرار می‌گیرند.
- سیستم‌های فشار فوق‌العاده قوی (Extra High Voltage – EHV): سیستم‌های فشار فوق‌العاده قوی برای انتقال برق به فواصل بسیار طولانی و با کمترین تلفات استفاده می‌شوند. ولتاژ این سیستم‌ها معمولاً بین ۲۳۰ کیلوولت تا ۷۶۵ کیلوولت است و جهت انتقال برق بین کشورها و مناطق بسیار دور استفاده می‌شوند.
- سیستم‌های فشار فوق‌العاده بالا (Ultra High Voltage – UHV): سیستم‌های فشار فوق‌العاده بالا برای انتقال برق به فواصل بسیار طولانی و با کمترین تلفات استفاده می‌شوند. ولتاژ این سیستم‌ها معمولاً بالای ۷۶۵ کیلوولت است و برای انتقال برق بین کشورها و مناطق بسیار دور استفاده می‌شوند.
ترسیم و طراحی سیستم‌های برقی فشار ضعیف و جریان ضعیف در نرم‌افزار اتوکد
طراحی در فضای سه‌بعدی
برای طراحی سیستم‌های برقی در فضای سه‌بعدی، ابتدا باید مدل سه‌بعدی ساختمان یا فضای مورد نظر را ایجاد کنید. سپس می‌توانید کابل‌ها، تابلوها و تجهیزات برقی را به صورت سه‌بعدی در مدل قرار دهید. این روش به شما امکان می‌دهد تا به صورت دقیق‌تری مسیر کابل‌ها و تجهیزات را مشاهده کنید و از تداخلات احتمالی جلوگیری کنید.
طراحی تک‌خطی (Single Line Diagram)
در طراحی تک‌خطی، شما یک نمای ساده و خلاصه از سیستم برقی را ترسیم می‌کنید که شامل خطوط و نمادهای استاندارد برای نمایش کابل‌ها، تابلوها و تجهیزات است. این نوع طراحی برای نمایش کلی سیستم و ارتباطات بین اجزا بسیار مفید است. در اتوکد، می‌توانید از ابزارهای خط و نمادهای استاندارد برای ایجاد این نوع نقشه‌ها استفاده کنید.
طراحی دو‌بعدی
در طراحی دو‌بعدی، شما نقشه‌های دقیق‌تری از سیستم برقی را ترسیم می‌کنید که شامل جزئیات بیشتری مانند مسیر کابل‌ها، محل نصب تجهیزات و تابلوها است. این نوع نقشه‌ها برای نصب و اجرای سیستم بسیار مهم هستند و برای ایجاد این نقشه‌ها، باید از ابزارهای مختلفی مانند خطوط، پلی‌لاین‌ها و بلوک‌ها استفاده نمایید.
در نهایت، با توجه به پیشرفت‌های فناوری و نیازهای روزافزون به انرژی و ارتباطات، تاسیسات برقی جریان ضعیف و فشار ضعیف همچنان به عنوان یکی از ارکان اصلی زیرساخت‌های مدرن باقی خواهند ماند. طراحی اصولی و درست این سیستم‌ها می‌تواند به بهره‌وری بیشتر و کاهش هزینه‌ها کمک کند.
