انواع پمپ بتن چیست؟
پمپ بتن یکی از تجهیزات موردنیاز برای ساختمان سازی است. در واقع، پمپ بتن دستگاهی است که برای انتقال بتن مایع استفاده میشود و انواع مختلفی هم دارد. از پرفروش ترین انواع پمپ بتن، پمپ زمینی و هوایی است. اگر شما در حوزه ساخت و ساز فعالیت دارید، به قول معروف باید زیر و بم پمپ بتن ریز هوایی و زمینی را بدانید، اینکه انواعش چیه؟ به چه دردی میخوره، قیمت پمپ بتن کوچک و بزرگ چقدره و… .
پمپ بتن: راه حلی کارآمد برای انتقال بتن
پمپ بتن دستگاهی حیاتی در صنعت ساخت و ساز است که برای انتقال بتن از میکسر به محل مورد نظر، معمولاً از طریق لوله‌ها، استفاده میشود. وجود این دستگاه سر هر محل پروژه ساخت و سازی اهمیت دارد. این فرآیند پمپاژ، به عنوان یکی از بهترین، سریع‌ترین و دقیق‌ترین روش‌ها برای جابجایی مواد، به‌ویژه بتن، شناخته میشود. جالب است بدانید که شاید یکی از مزایای اصلی پمپ بتن این است که نوع مسیر دسترسی اهمیتی ندارد و حتی در مکان‌های دشوار نیز میتوان بتن را به راحتی منتقل کرد.
در مطلبی جداگانه در مورد میکسر بتن گفتیم، پمپ نیز همانند میکسر، چه کوچک و چه بزرگ، اهمیت فوق‌العاده‌ای در پروژه‌های ساختمانی دارد. این دستگاه‌ها با افزایش سرعت و دقت در عملیات بتن‌ریزی، به بهبود بهره‌وری و کاهش زمان اجرای پروژه کمک شایانی می‌کنند. پمپ بتن در واقع ستون فقرات فرآیند انتقال بتن مدرن محسوب میشود و نقشی کلیدی در پیشرفت پروژه‌های عمرانی ایفا می‌کند.
انواع پمپ بتن در صنعت ساخت و ساز
پمپ بتن هوایی (بوم پمپ)
پمپ بتن هوایی که به آن بوم پمپ بتن هم گفته میشود، ابزاری ایده‌آل برای پروژه‌های بزرگ با نیاز به دقت بالاست. این بوم پمپ، بر روی یک کامیون نصب شده و با استفاده از یک بازوی روباتیک متحرک (بوم)، بتن را با دقت بالا به محل مورد نظر در پروژه‌های ساخت و ساز منتقل می‌کند. پمپ هوایی بتن را به سرعت و با کارایی بالا به نقاط دوردست یا مرتفع منتقل می‌کنند، که باعث کاهش نیروی انسانی و افزایش سرعت بتن‌ریزی میشود. اگرچه به دلیل نیاز به اپراتور ماهر و عدم صرفه اقتصادی در پروژه‌های کوچک، استفاده از آنها محدود است، اما کارایی و دقتشان در پروژه‌های پیچیده و بزرگ، آنها را بی‌رقیب می‌سازد و رعایت کامل جنبه‌های ایمنی در استفاده از این پمپ‌ها ضروری است.
در مطلبی جداگانه در مورد عملیات بتن ریزی صحبت کرده ایم. بد نیست بخوانید. همچنین عملیات بتن ریزی کف با ماله پروانه ای هم بخوانید.
قدرت پمپ بتن هوایی (بوم پمپ)
این دستگاه‌ها معمولاً قادرند به طور همزمان بتن را در سطوحی بالاتر و پایین‌تر از تراز استقرار خود پمپاژ کنند. در حالی که مدل‌های پیشرفته‌تری در بازار این چند سال اخیر تولید شده که می‌توانند به راندمان اسمی بار فشار بتن و پمپاژ تا میلی‌متر قطر سنگدانه برسند، پمپ‌های متداول‌تر عموماً راندمان مترمکعب در ساعت با تحمل فشار بار را ارائه می‌دهند و می‌توانند سنگدانه‌هایی با قطر تا میلی‌متر را انتقال دهند. این ویژگی‌ها پمپ بتن بوم را به ابزاری ضروری و کارآمد در پروژه‌های بزرگ و پیچیده تبدیل کرده است. اشاره کنیم که خود پمپ بتن هوایی، دارای سه نوع است که ذر زیر بررسی شده است.
۱. پمپ بتن ثابت (ایستا یا تریلر)
پمپ بتن ثابت، که به آن پمپ تریلر نیز گفته میشود، یکی دیگر زا انواع پمپ بتن است که در دسته هوایی قرار گرفته است. این، دستگاهی کوچک و سبک است که با یک پمپ دو پیستونه قدرتمند تجهیز شده است. قطر بالای سیلندر در این پمپ‌ها، حداکثر خروجی را با کمترین تعداد ضربات در دقیقه تضمین می‌کند و در نتیجه سایش و پارگی سیستم پمپاژ را به میزان قابل توجهی کاهش می‌دهد.
اگر به تصویر زیر هم توجه کنید متوجه میشوید که پمپ بتن ثابت از دو بخش اصلی موتور و پمپ روغن تشکیل شده است که هماهنگی قدرت آنها برای افزایش کارایی تجهیزات و بتن‌ریزی با پمپ دکل ضروری است. معمولاً این پمپ‌ها مجهز به موتور دیزلی هستند که موتورهای دیزل آلمانی DEUTZ با قدرت بالا، مصرف سوخت کم، صدای کم و آلایندگی کمتر از جمله گزینه‌های اصلی محسوب می‌شوند. این پمپ‌ها برای پروژه‌هایی که نیاز به انتقال بتن در فواصل طولانی یا ارتفاعات خاص دارند، مناسب هستند و اغلب در کارهایی مانند فونداسیون‌ریزی، بتن‌ریزی کف، ساخت استخرها و پیاده‌روها کاربرد دارند.
۲. پمپ استاتیک بوم سوار بر کامیون
پمپ‌های استاتیک بوم سوار بر کامیون، نوعی دیگر از پمپ های هوایی است که راهکاری فشرده و کارآمد برای پروژه‌های با حجم کمتر هستند. این پمپ‌ها مجهز به ظرفیت حمل ۱۰۰ متر خط لوله، مخزن آب یکپارچه برای تمیز کردن فشار بالا، و کمپرسور هوا و مخزن هوای تحت فشار برای تمیز کردن خطوط لوله می‌باشند. به دلیل اندازه کوچکتر و فشرده‌تر نسبت به پمپ‌های بوم‌دار، حمل و نقل و مانور آنها در محل کار بسیار آسان‌تر است. از این نوع دستگاه، برای کارهای مسکونی کوچکتر مانند ساخت استخر شنا یا بازسازی راهرو و یا حتی کاربردهای داخلی و فضاهای محدود، مورد استفاده قرار می‌گیرند.
۳. پمپ بتن ترک میکسر (Truck Mixer Concrete Pump)
پمپ بتن ترک میکسر جزو قوی ترین این نوع دستگاه هاست. طراحی مکانیکی آن قوی و کاملا هیدرولیک است و با شاسی دلخواه و اندازه پمپ سازگاری دارد و متناسب با نیازهای فردی مشتریان طراحی میشود. پمپ ترک میکسر در مکان‌هایی که پمپ‌های بتن سوار کامیون بیش از حد بزرگ و غیرقابل انعطاف هستند، به عنوان یک راه‌حل ایده‌آل مطرح میشود و به ویژه برای کارهای بازسازی داخلی بسیار مناسب است. از این نوع دستگاه حتی برای نقاطی با دشوارترین دسترسی،استفاده میشود. این پمپ‌ها ترکیبی از توانایی تولید بتن در محل و پمپاژ آن را ارائه می‌دهند که برای پروژه‌هایی با فضای محدود یا نیاز به بتن‌ریزی مداوم، بسیار کارآمد هستند.
پمپ بتن زمینی (Line Pump / Stationary Pump / Trailer Mounted
به غیر پمپ هوایی، مدل دیگر به نام پمپ زمینی هم وجود دارد. پمپ بتن زمینی (Line Pump / Stationary Pump / Trailer Mounted) بر روی یک تریلر نصب می‌شوند و برای انتقال بتن نیاز به لوله‌های مجزا دارند که به صورت دستی به هم متصل می‌شوند. کاربرد این نوع پمپ بتن، زیاد است ولی برای پروژه های برزگ مناسب نیست. از مزایای آنها میتوان به قابلیت انتقال بتن در مسافت‌های طولانی و همچنین هزینه نگهداری و استهلاک کمتر نسبت به پمپ‌های بوم‌دار اشاره کرد. اشاره کنیم که دو نوع پمپ زمینی بتن ریز داریم: پمپ برقی و دیزلی
۱-پمپ بتن برقی
پمپ‌های بتن برقی از یک موتور الکتریکی برای تأمین نیروی پمپاژ استفاده می‌کنند. از جمله مزیت آن میتوان، زیست‌محیطی، قتصادی، صدای کمتر در حین کار، عدم تولید آلاینده‌ها (دود اگزوز)، و هزینه‌های عملیاتی پایین‌تر اشاره کرد. پمپ‌های برقی برای پروژه‌هایی که دسترسی به شبکه برق فراهم است و یا در محیط‌های بسته که تهویه مناسبی ندارند، مانند تونل‌ها یا فضاهای داخلی ساختمان، گزینه‌ای عالی محسوب می‌شوند. پمپ‌های بتن برقی با برق سه فاز در دو نوع ۱۶۰ کیلووات (برای قدرت و حجم بیشتر) و ۱۴۰ کیلووات (با تعادل بین قدرت و مصرف) عرضه می‌شوند.
۲-پمپ بتن دیزلی
پمپ‌های بتن دیزلی از یک موتور دیزل برای به حرکت درآوردن مکانیزم پمپاژ بهره می‌برند. از مزیت این نوع دستگاه میتوان به قدرت و استقامت بالا، انتقال حجم زیادی از بتن در مدت زمان کوتاه، انجام کار در نبود برق و انعطاف‌پذیری بیشتری در پروژه‌های بزرگ و دورافتاده اشاره کرد. این حال، باید در نظر داشت که این پمپ‌ها صدای بیشتری تولید می‌کنند و به دلیل سوزاندن سوخت دیزل، آلایندگی زیست‌محیطی نیز دارند. هزینه‌های سوخت و نگهداری آنها نیز معمولاً بیشتر از پمپ‌های برقی است.
مطلب مرتبط: آزمایش مقاومت کششی بتن را بخوانید. خیلی مهم است که بدانید که مقاومت بتن چقدر است.
قیمت پمپ بتن کوچک و بزرگ
قیمت پمپ بتن کوچک و بزرگ بسته به ظرفیت، اندازه و نوع پمپ دارد. برای اطلاع از قیمت پمپ بتن ریز دست اول یا دوم به سایت های دیوار و سایت های تولیدی رجوع کنید. . به طور کلی، پمپ‌های بتن زمینی کوچک می‌توانند از حدود ۴۵۰ میلیون تومان تا ۸۰۰ میلیون تومان (برای مدل‌های دست دوم) و در مدل‌های نو و با کیفیت‌تر تا چند میلیارد تومان متغیر باشند.
برای خرید پمپ بتن باید به عوامل کلیدی زیر توجه کنید:
- نوع پمپ (بوم‌دار، زمینی، یا میکسر): متناسب با حجم پروژه، نیاز به جابجایی بتن در ارتفاع/فاصله، و نوع دسترسی به محل کار انتخاب شود.
- ظرفیت پمپاژ (متر مکعب در ساعت): متناسب با سرعت مورد نیاز برای بتن‌ریزی و حجم کل بتن پروژه.
- حداکثر فشار پمپاژ (بار): برای انتقال بتن به ارتفاعات زیاد یا فواصل طولانی‌تر.
- حداکثر قطر سنگدانه (میلی‌متر): پمپ باید قابلیت عبور بزرگترین سنگدانه‌های مورد استفاده در بتن شما را داشته باشد. (در مطلبی جداگانه در مورد نحوه محاسبه بتن مصرفی توضیح داده ایم).
- منبع انرژی (برقی یا دیزلی): بر اساس دسترسی به برق در محل پروژه و ملاحظات زیست‌محیطی/هزینه سوخت.
- قابلیت‌های ویژه: مانند بازوی بوم، سیستم تمیزکننده، یا قابلیت ترکیب و پمپاژ همزمان.
- برند و خدمات پس از فروش: اطمینان از کیفیت، قابلیت اطمینان، و دسترسی به قطعات یدکی و پشتیبانی فنی.
برای مثال: بله حتماً، مثلاً اگر پروژه‌ی شما شامل بتن‌ریزی فونداسیون یک ساختمان مسکونی کوچک در منطقه‌ای با دسترسی آسان به برق باشد، پمپ بتن زمینی برقی ۱۴۰ کیلووات گزینه‌ی مناسب و مقرون به صرفه‌ای خواهد بود.
مثال دیگر! فرض کنید پروژه‌ی شما ساخت یک پل بزرگ در منطقه‌ای دورافتاده است که دسترسی به برق ندارد و نیاز به انتقال حجم زیادی بتن به ارتفاعات بالا دارید. در این حالت، پمپ بتن بوم‌دار دیزلی با ظرفیت پمپاژ بالا و فشار قوی بهترین انتخاب خواهد بود.
یک مثال دیگر: اگر قصد دارید بتن‌ریزی سقف طبقه سی‌ام یک برج مسکونی در حال ساخت را انجام دهید و نیاز به سرعت و دقت بالا در قرار دادن بتن دارید، قطعاً پمپ بتن بوم‌دار (هوایی) با بوم بلند، بهترین و کارآمدترین گزینه خواهد بود.
انواع پمپ در دستگاه پمپ بتن ریز
پمپ‌های پیستونی: این نوع پمپ‌ها رایج‌ترین مدل هستند و با حرکت رفت و برگشتی پیستون‌ها، بتن را به داخل خط لوله مکش و سپس تخلیه می‌کنند.
پمپ‌های پریستالتیک (شلنگی): در این پمپ‌ها، بتن از طریق فشار خارجی بر روی یک شلنگ انعطاف‌پذیر پمپاژ میشود.
پمپ‌های سانتریفیوژ: این پمپ‌ها با استفاده از نیروی گریز از مرکز (مشابه فن‌ها) بتن را به جلو حرکت می‌دهند و بیشتر برای دوغاب و مواد با ویسکوزیته کمتر مناسب هستند.
پیشنهاد ویژه به شما این است که دو کتاب خیلی مهم در حوزه بتن را تهیه کنید. ۱- کتاب آیین نامه بتن ایران و ۲- کتاب مبحث نهم مقررات ملی ساختمان. البته آیین نامه بتن ایران خودش در ۴ جلد منتشر شده است. نحوه برخورد با بتن های غیر قابل قبول، در مبحث نهم آمده است.
نکات مهم برای استفاده از پمپ بتن ریزی
پمپ بتن‌ریز ابزاری حیاتی در صنایع و پروژه‌های گوناگون است که استفاده صحیح از آن نیازمند دقت و رعایت نکات ایمنی توسط اپراتورهای حرفه‌ای است. در ادامه به مهم‌ترین این نکات اشاره شده است:
محاسبه فشار خروجی بتن: فشار خروجی بتن باید دقیقاً بر اساس قطر و ضخامت لوله محاسبه شود تا از باز شدن اتصالات و بروز آسیب‌های جبران‌ناپذیر جلوگیری شود.
نسبت قطر لوله به بزرگترین سنگدانه: قطر لوله باید حداقل ۳ برابر بزرگترین درشت‌دانه موجود در ترکیب بتنی باشد.
تأثیر لوله‌های انعطاف‌پذیر: استفاده از لوله‌های انعطاف‌پذیر باعث کاهش فشار مخلوط بتنی میشود.
پرهیز از لوله‌های آلومینیومی: به هیچ عنوان نباید از لوله‌های آلومینیومی برای بتن‌ریزی با پمپ استفاده کرد؛ زیرا آلومینیوم با سیمان واکنش داده و با متصاعد شدن گاز هیدروژن، مقاومت ترکیب بتنی تا ۵۰% کاهش می‌یابد.
محدودیت متراژ پمپاژ با حباب هوا: اگر در ساختار بتن حباب هوا وجود دارد، حداکثر متراژ پمپاژ بتن نباید از ۴۵ متر بیشتر باشد.
اسلامپ مناسب برای پمپاژ: مناسب‌ترین اسلامپ برای پمپاژ بتن بین ۴ تا ۱۰ سانتی‌متر است.
استفاده از روان‌کننده: در صورتی که سنگدانه‌های سبک و معمولی در ساختار بتن وجود دارد، باید از مواد افزودنی روان‌کننده استفاده شود.
پاکسازی لوله‌ها پس از اتمام کار: پس از اتمام پروژه، ارسال چند گلوله توپی‌شکل به درون مسیر لوله‌ها برای پاکسازی کامل الزامی است. همچنین میتوان از پمپاژ آب خالی و هوا نیز برای این منظور استفاده نمود؛ انجام یکی از این دو روش ضروری است.
کاربرد پمپ بتن در صنایع مختلف
همانطور که لا به لای متن گفته شد، از مزیت اصلی پمپ بتن، استفاده از آن در مکان های دشوار است. همچنین فرایند بتن ریزی را سرعت میبخشد. از جمله صنایعی که پمپ بتن در آنها نقش حیاتی ایفا می‌کند، میتوان به موارد زیر اشاره کرد:
ساختمان‌سازی: در تمامی انواع ساختمان‌ها، از مسکونی گرفته تا تجاری، صنعتی و عمومی، پمپ بتن برای بتن‌ریزی فونداسیون، دیوارها و سقف‌ها به کار میرود. اگر نباشد، کار خیلی خیلی سخت پیش میرود و غیر قابل تصور است.
زیرساخت‌ها: در ساخت پل‌ها، تونل‌ها و سازه‌های زیرزمینی، پمپ بتن امکان انتقال بتن به نقاط دوردست و ارتفاعات بالا را فراهم می‌کند.
سدسازی: در پروژه‌های عظیم سدسازی، پمپ بتن نقش کلیدی در بتن‌ریزی بدنه سد و تأسیسات جانبی دارد.
سازه های دریایی: برای ساخت اسکله‌ها، موج‌شکن‌ها و دیگر سازه‌های دریایی که نیاز به بتن‌ریزی در محیط‌های خاص دارند، پمپ بتن ضروری است.
معدن: در صنعت معدن، پمپ بتن برای پر کردن فضاهای خالی و تثبیت دیواره‌ها و سقف تونل‌ها استفاده میشود.
مناطق با دسترسی دشوار: به طور کلی، در هر پروژه‌ای که دسترسی به محل بتن‌ریزی دشوار باشد، پمپ بتن راه حلی ایده‌آل و کارآمد ارائه می‌دهد.
مطلب مرتبط: راهنمای خرید بتن اماده را بخوانید. ویژگی های بتن روی بتن ریزی خیلی تاثیرگذار است.
جمع بندی در مورد انواع پمپ بتن
پمپ بتن دستگاهی است که بتن را از میکسر به محل مورد نظر منتقل می‌کند. این ابزار حیاتی در انواع بوم‌دار (هوایی)، زمینی (ثابت) و ترک میکسر موجود است که هر کدام برای پروژه‌های خاص با نیازهای متفاوت به قدرت، دسترسی و ظرفیت، مناسب هستند و انتخاب صحیح آن به موفقیت پروژه کمک شایانی می‌کند.
